Bóng đá là một môn thể thao đồng đội, trong đó các thành viên trong đội có mục tiêu chung. Để đạt được thành công, không chỉ cần có những cầu thủ xuất sắc mà còn cần có một huấn luyện viên giỏi quyết định chiến thuật của đội. Hôm nay chúng ta sẽ khám phá về các chiến thuật chơi bóng đá nổi tiếng, những cách để mở ra cánh cửa thành công cho các đội bóng. Sau đây chúng ta hãy cùng epicsportstri tìm hiểu chiến thuật bóng đá là gì qua bài viết chi tiết dưới đây nhé .
Chiến thuật bóng đá
Chiến thuật bóng đá là gì?
Chiến thuật bóng đá là một phần quan trọng trong việc tổ chức và điều chỉnh các cầu thủ trên sân để đạt được mục tiêu chung. Cách chơi bóng đá phản ánh phong cách của đội, dựa trên kỹ thuật và điểm mạnh yếu của từng cầu thủ.
Tuy nhiên, áp dụng hiệu quả các chiến thuật không hề dễ dàng. Đó là một thử thách khó khăn đối với các huấn luyện viên và cầu thủ. Việc lựa chọn và sử dụng chiến thuật phụ thuộc vào trình độ chuyên môn và tầm hiểu biết của huấn luyện viên. Cơ sở hạ tầng và tư duy chiến thuật là yếu tố quyết định cho sự thành công của một đội bóng.
Với sự khéo léo trong việc sắp xếp và phối hợp các cầu thủ, đội bóng có thể mở ra cánh cửa thành công trên sân cỏ. Bóng đá là môn thể thao đầy kịch tính và chiến thuật chính là yếu tố quyết định giữa chiến thắng và thất bại trên sân cỏ.
Phân loại chiến thuật bóng đá
Trong mỗi trận đấu, các tình huống trên sân đều yêu cầu các phương pháp chơi và kế hoạch bóng đá khác nhau. Chiến thuật bóng đá được chia thành hai loại chính là chiến thuật tấn công và chiến thuật phòng ngự.
Chiến thuật tấn công là cách chơi được sử dụng trong các tình huống kiểm soát bóng và tấn công, với mục tiêu tạo cơ hội ghi bàn vào khung thành đối phương.
Ví dụ về chiến thuật tấn công có thể là tấn công từ biên, tấn công sở trung,…
Trái ngược với chiến thuật tấn công là chiến thuật phòng ngự. Đây là cách chơi được sử dụng khi đội chơi phải chống lại các pha tấn công của đối thủ, nhằm ngăn chặn những đường bóng nguy hiểm và bảo vệ khung thành của mình.
Chiến thuật phòng ngự có thể được thực hiện trong hai tình huống khác nhau. Thứ nhất là tổ chức hàng phòng ngự khi đội chơi biết đối thủ sử dụng chiến thuật nào. Đây là cách chơi phòng ngự tích cực.
Ngoài ra, phòng ngự bị động là cách chơi từ phản ứng, chống lại mọi pha tấn công từ đối thủ. Cả chiến thuật tấn công và phòng ngự đều có thể được thực hiện ở cấp độ cá nhân, theo nhóm hay bởi toàn bộ cầu thủ trên sân.
Nguyên tắc cách chơi
Tính chủ động
Để thực hiện cách chơi hiệu quả, việc giữ thế chủ động là vô cùng quan trọng. Điều này khiến cho đối thủ phải reo một bước sau các biện pháp mà đội bóng của bạn đã chuẩn bị từ trước.
Tính linh hoạt
Trong mỗi trận đấu, có nhiều phương pháp chơi khác nhau được sử dụng, vì vậy, việc linh hoạt giữa các phương pháp này sẽ tạo thay đổi trạng thái trận đấu. Để làm điều này, cầu thủ cần được rèn luyện với nhiều phương pháp chơi và huấn luyện viên phải hiểu rõ trận đấu để đưa ra những quyết định thích hợp.
Tính kế hoạch
Việc xây dựng kế hoạch ngắn và dài hạn là vô cùng quan trọng, mỗi người sẽ có một kế hoạch riêng nhằm đóng góp vào kế hoạch chung cho đội bóng. Cầu thủ cũng sẽ đưa ra ý kiến và huấn luyện viên sẽ tổng hợp những ý kiến đó để xây dựng kế hoạch tốt nhất.
Các chiến thuật bóng đá nổi tiếng
Catenaccio
Phong cách chơi Catenaccio đã xuất hiện vào những năm 60 của thế kỷ trước đây, đem lại niềm tự hào cho người Ý khi nhắc đến quá khứ hùng vĩ. Nó lần đầu tiên được sáng tạo bởi huấn luyện viên người Áo Karl Rappan và sau đó được phát triển bởi chiến lược gia người Argentina Helenio Herrera. Trong thời kỳ đỉnh cao của Catenaccio, cách chơi này được thực hiện với sơ đồ 4-3-2-1 như sau:
Khi được kiểm soát bóng và tiến hành tấn công từ sân nhà, đội Catenaccio sẽ tổ chức đội hình theo sơ đồ 3-2-3-2.
Dựa trên sơ đồ trên, vị trí quan trọng nhất trong cách chơi này là tiền vệ trung tâm, người có trách nhiệm phân phối bóng cho mặt trận tấn công.
Trong trường hợp đội mất bóng và bị đối phương phản công, hệ thống này không hỗn loạn mà sẽ ngay lập tức di chuyển về vị trí đã được chỉ định để tổ chức hàng phòng ngự.
Với cách di chuyển như được mô tả, hàng phòng ngự 4 lớp của đội Catenaccio sẽ được hình thành nhanh chóng với sơ đồ 5-3-1-1. Mỗi cầu thủ, bao gồm cả tiền đạo, đều có trách nhiệm thực hiện cách chơi 1 đấu 1 để kiềm chế cầu thủ đối phương trong khu vực sân đối thủ và chờ cơ hội phản công.
Khi một trong những cầu thủ trong hàng phòng ngự cướp được quả bóng, đặc biệt là libero, sẽ ngay lập tức thực hiện pha đá bóng dài để tận dụng tốc độ của tiền đạo ở khu vực trung lộ của đối thủ.
Với trận đấu được tổ chức kín cổng cao tường và hàng phòng ngự phong phú, việc tiếp cận được vùng cầu môn của đội chơi Catenaccio bằng đợt tấn công đơn lẻ là rất khó khăn. Vì vậy, nhiều đội bóng thời điểm đó gặp khó khăn khi muốn giành chiến thắng trước phong cách chơi này.
Tuy nhiên, sự có mặt của một tiền đạo có tốc độ và khả năng sút rất tốt sẽ giúp đội chơi Catenaccio giành chiến thắng với một chút lợi thế nhỏ.
Catenaccio đã trở thành quá khứ và không còn tồn tại trong bóng đá hiện đại. Nghệ thuật mà người hâm mộ bóng đá Ý từng tự hào, đã được thay thế bởi những cách chơi mới. Điều này là một phần trong sự chuyển đổi của cuộc sống, mọi thứ đều trải qua sự thăng trầm và suy giảm.
Bóng đá tổng lực
Catenaccio, phong cách chơi tự hào của người Ý, đã mang đến sự thịnh vượng và thành công đặc biệt cho bóng đá nước này. Trái ngược hoàn toàn với điều đó, bóng đá tổng lực đã xuất hiện vào thập kỷ 70, được huấn luyện viên Rinus Michels của Ajax và đội tuyển Hà Lan tạo ra. Trong cách chơi này, tất cả các cầu thủ trừ thủ môn đều tham gia vào cả tấn công và phòng ngự. Được biết đến với cái tên “Total Football” hay bóng đá tổng lực, phong cách này tạo ra một màn trình diễn tuyệt đẹp và mang lại kết quả xuất sắc cho các đội bóng áp dụng.
Trong bóng đá tổng lực, điểm quan trọng nhất là khả năng kiểm soát không gian và liên tục thay đổi vị trí. Hai người quan trọng trong đội tuyển Hà Lan của thời điểm đó là Johan Neeskens với sự kiên cường trong phòng ngự và theo sát cầu thủ đối phương, còn Johan Cruyff là người có trách nhiệm mở rộng không gian, sẵn sàng xuất hiện ở mọi vị trí trên sân và tạo ra khoảng trống cho đội bóng.
Trong bóng đá tổng lực, mở rộng không gian khi kiểm soát bóng là một yếu tố quan trọng.
Các cầu thủ trong đội áo đỏ đang triển khai phong cách bóng đá tổng lực và nỗ lực hạn chế không gian chơi bóng của đối thủ sau khi mất bóng.
Chuyển hóa từ sơ đồ 4-3-3 sang 3-4-3 trong tấn công có thể đảm bảo sự tấn công mạnh mẽ hơn. Trong sơ đồ 3-4-3, số lượng tiền đạo tăng lên, tạo thêm sự đe dọa trên hàng thủ đối phương. Đồng thời, các vị trí của các cầu thủ cũng thay đổi để tạo điểm tựa và sự kết nối tốt hơn trong lối chơi tấn công.
Thay đổi vị trí của các cầu thủ trong bóng đá tổng lực cũng là rất quan trọng. Nhờ việc di chuyển linh hoạt và đổi vị trí, các cầu thủ có thể tận dụng những khoảng trống trên sân đối thủ và tạo ra sự lúng túng cho hàng phòng ngự đối phương. Điều này giúp tạo ra các cơ hội tấn công và gia tăng tính khó lường của đội bóng trong trận đấu.
Bóng đá tổng lực có thể xem là một cách chơi mang tính lịch sử, đã thay đổi hoàn toàn bóng đá không chỉ trong quá khứ mà còn ảnh hưởng tới tương lai, trở thành cơ sở cho các phong cách chơi khác được đề cập trong tương lai.
Tiki Taka
Tiki Taka, một cách chơi được xây dựng dựa trên bóng đá tổng lực huyền thoại, đã được thiết lập nền tảng bởi Johan Cruyff và phát triển bởi Pep Guardiola.
Tiki Taka có thể coi là một cách chơi gắn liền với những danh hiệu vĩ đại của bóng đá thế giới trong một khoảng thời gian ngắn, đánh dấu sự thống trị.
Ở cấp câu lạc bộ, Barcelona đã ghi dấu ấn với việc giành 6 danh hiệu thành công và nhiều huy chương khác. Đối với đội tuyển quốc gia, Tây Ban Nha đã thống trị trong 4 năm với 2 chức vô địch Châu Âu và 1 chức vô địch World Cup. Đây là những thành tích đáng khâm phục của các đội chơi theo phong cách Tiki Taka.
Điểm đặc biệt tạo nên vẻ đẹp của Tiki Taka là sự kết hợp giữa các cầu thủ, tạo ra những sự đồng đều và hài hòa, trước khi tung ra những đường chuyền bất ngờ. Như một tam giác lòng lồi, các cầu thủ trong Tiki Taka chơi với sự chính xác, phối hợp và điều chỉnh nhịp độ tấn công một cách trôi chảy.
Các cầu thủ của Liverpool áp dụng phong cách chơi Tiki Taka và đang nỗ lực hạn chế không gian chơi bóng của đối thủ sau khi mất bóng.
Đối với chuyển đổi từ 4-3-3 sang 3-4-3 trong tấn công, điều này có thể giúp gia tăng sức mạnh tấn công. Trên sơ đồ 3-4-3, có thêm tiền đạo để tạo áp lực lên hàng phòng ngự đối phương.
Sự triển khai Tiki Taka của các cầu thủ Ajax: Hulshoff tiến cao và Blankenburg đảm nhận vai trò libero. Trong khi đó, Haan lùi về để hỗ trợ phòng ngự. Muhren, Neeskens và Cruyff linh hoạt thay đổi vị trí, mở rộng không gian trong tấn công và áp sát đối thủ khi mất bóng. Cả hai tiền đạo cánh có xu hướng vào trong để tạo khoảng trống cho hai hậu vệ biên tiến lên.
Cách chơi này đã vượt qua phong cách một chống một mang tính đặc trưng của Catenaccio, điều này là nguyên nhân chính khiến niềm tự hào của người Ý dần mất đi.
Tiki Taka có thể coi là một cách chơi mang tính lịch sử, đã thay đổi hoàn toàn bóng đá không chỉ vào thời điểm đó mà còn cho tương lai, đó là tiền đề cho các cách chơi khác sẽ được đề cập sau này.
Gegenpressing
Gegenpressing, được dịch từ tiếng Đức có nghĩa chống lại phòng ngự, là một cách chơi được thực hiện để lấy lại quả bóng nhanh nhất có thể. Nổi tiếng với tên gọi của Jurgen Klopp, Gegenpressing thể hiện sự cá nhân hóa của huấn luyện viên người Đức và mang lại nhiều cảm xúc khác nhau cho người xem.
Nguyên tắc chính của Gegenpressing là phải làm mọi cách để giành lại kiểm soát trong vòng 5 giây sau khi mất bóng. Để làm điều này, có thể thực hiện theo các phương pháp sau:
- Xác định mục tiêu cá nhân: Ngay sau khi mất bóng, các cầu thủ thực hiện Gegenpressing sẽ tiến đến áp sát và tham gia vào cuộc tranh chấp 1 vs 1 để tái chiếm bóng.
- Định hướng thời gian: Cầu thủ thực hiện Gegenpressing sẽ cố gắng áp sát và tạo ra áp lực ngay lập tức, khiến cho các cầu thủ đối phương không có đủ thời gian để quyết định.
- Định hướng khoảng cách: Thay vì áp sát trực tiếp, cầu thủ trong đội của bạn sẽ phân chia các vị trí sao cho chặn đường chuyền của đối phương. Nhờ vậy, đội bạn sẽ gây khó khăn, làm cho đối thủ mắc lỗi hoặc không có vị trí thuận lợi để triển khai lối chơi.
- Định hướng bóng: Đây là một phương pháp có độ rủi ro cao và thường chỉ được sử dụng khi Gegenpressing chưa hoàn thiện. Khi mất bóng, hầu hết các cầu thủ thực hiện Gegenpressing sẽ dồn ép người kiểm soát bóng để tái chiếm quyền kiểm soát bóng.
Với những định hướng như đã đề cập, hiệu quả của cách chơi Gegenpressing sẽ thay đổi tùy thuộc vào đội hình của đội chơi. Gegenpressing mang đến ưu thế trong việc áp đặt lối chơi và tạo sức ép mạnh mẽ trong cuộc tấn công, xâm nhập từ nhiều hướng với tốc độ cao.
Taca Dada
Lối chơi tạt cánh và đánh đầu, còn được biết đến với tên gọi Taca Dada, là nét đặc trưng của bóng đá Anh. Đây là một cách chơi đơn giản trong tổ chức nhưng đòi hỏi sự phù hợp và kỹ thuật của các cầu thủ để thực hiện.
Yêu cầu quan trọng nhất của lối chơi này là đội bóng phải có ít nhất một cầu thủ có khả năng tạt bóng tốt để đặt các quả tạt vào vị trí chính xác. Đồng thời, cần có các tiền đạo mục tiêu có khả năng lựa chọn vị trí và sút đầu tốt để tận dụng các quả tạt.
Việc chọn vị trí tạt bóng cũng đóng vai trò quan trọng, tuỳ thuộc vào điểm mạnh và sở trường của cầu thủ chạy cánh, huấn luyện viên sẽ chỉ định các vị trí tạt bóng khác nhau để tạo sự uy hiếp tối đa đến khung thành đối phương.
Đây là một trong những cách thực hiện phổ biến nhất của lối chơi Taca Dada trong bóng đá, nổi tiếng với việc triển khai bóng từ phía sau và lựa chọn chuyền về hai biên để tận dụng tốc độ và kỹ thuật của các cầu thủ chạy cánh, nhằm tạo ra các quả tạt khi có cơ hội thuận lợi.
Cách chơi Taca Dada thường gây nguy hiểm cho các đội chơi sử dụng sơ đồ 4-4-2 và các biến thể của nó.
Cách chơi này được nhìn rõ nhất ở Liverpool và Man City, hai câu lạc bộ sở hữu hai cầu thủ tạt bóng hàng đầu như Trent Alexander-Arnold và Kevin De Bruyne.
Vị trí thi đấu khác nhau đã tạo nên hai phong cách tạt bóng riêng biệt của hai cầu thủ này. Với hậu vệ của Liverpool, ưu tiên của họ là tạo ra những quả tạt sớm hướng ra xa khung thành để tạo cơ hội cho các cầu thủ cánh băng vào. Trong khi đó, De Bruyne thường đi bóng và loại bỏ các tiền vệ đối phương để đặt bóng ở vị trí gần vòng cấm trước khi tiến hành tạt bóng.
Đây là những phong cách chơi bóng đá nổi tiếng, một số đã dần mất đi, trong khi khác vẫn được cải tiến và phát triển. Tuy nhiên, tất cả đều mang trong mình vẻ đẹp của bóng đá, một vẻ đẹp sắc nét và khéo léo, kết hợp cả khía cạnh khoa học của môn thể thao này.
